In Nederland speelt het voorspellen van zeldzame gebeurtenissen een cruciale rol bij het beschermen van onze samenleving, natuur en infrastructuur. Of het nu gaat om het voorspellen van extreem weer, verkeersongelukken of financiële crises, de inzet van geavanceerde statistische modellen en nieuwe technologieën biedt steeds betere inzichten. In dit artikel verkennen we hoe de Poisson-verdeling en moderne AI-technieken zoals Starburst bijdragen aan deze voorspellingen, en waarom wetenschappelijke principes hierbij onmisbaar zijn.
Een zeldzame gebeurtenis kenmerkt zich door een zeer lage kans op voorkomen binnen een bepaald tijds- of plaatsgebonden kader. Voorbeelden in Nederland zijn het voorkomen van zware hagelbuien in de zomer, incidenten op de snelwegen tijdens feestdagen, of plotselinge stijgingen in ziektegevallen zoals COVID-19 in een regio. Het meten van deze gebeurtenissen vraagt om nauwkeurige data en statistische methoden die kunnen omgaan met de schaarse, vaak onvoorspelbare aard ervan.
De informatie-inhoud van data, vaak uitgedrukt in termen van Kolmogorov-complexiteit, geeft aan hoe ‘complex’ of ‘onvoorspelbaar’ een dataset is. Hoe eenvoudiger de structuur, hoe minder informatie-inhoud, en omgekeerd. Bij het voorspellen van zeldzame gebeurtenissen is het belangrijk om de informatie-inhoud te meten, omdat dit inzicht geeft in de betrouwbaarheid van de gebruikte modellen en de benodigde data-kwaliteit.
Statistische modellen zoals de Poisson-verdeling worden vaak ingezet om de waarschijnlijkheid van zeldzame gebeurtenissen te voorspellen, gebaseerd op historische data en aannames over de aard van het proces.
De Poisson-verdeling is een discrete kansverdeling die beschrijft hoe vaak een zeldzame gebeurtenis voorkomt binnen een vast interval of gebied, onder de aannames dat gebeurtenissen onafhankelijk plaatsvinden en dat de gemiddelde frequentie bekend is. Het is bijzonder geschikt voor het modelleren van zeldzame incidenten, zoals het aantal ongevallen op een druk kruispunt in Nederland per maand.
Bij het gebruik van de Poisson-verdeling is het belangrijk te beseffen dat de aannames niet altijd perfect aansluiten bij de werkelijkheid. Bijvoorbeeld, bij toenemende incidentie of afhankelijkheid tussen gebeurtenissen kunnen de voorspellingen afwijken. Toch blijft de Poisson-verdeling een krachtig instrument voor eerste schattingen en risicoanalyses, zoals bij het plannen van infrastructuurprojecten of het beheren van natuurgebieden.
In de natuurkunde vormt de Boltzmann-constante de brug tussen microscopische deeltjesgedrag en macroscopische eigenschappen, zoals temperatuur en entropie. Deze verbinding ligt ten grondslag aan de statistische mechanica, waarin kansverdelingen zoals de Poisson-verdeling ontstaan uit fundamentele fysische principes. In de context van data-analyse helpt dit bij het begrijpen van de probabilistische aard van zeldzame gebeurtenissen.
Entropie, oorspronkelijk uit de thermodynamica, wordt in informatie-theorie gebruikt om de onzekerheid van gegevens te meten. Hoe hoger de entropie, des te moeilijker het is om de gegevens te voorspellen. Dit principe helpt bij het ontwikkelen van algoritmes die zeldzame gebeurtenissen beter kunnen detecteren en voorspellen, vooral wanneer de beschikbare data schaars is.
Diffusievergelijkingen beschrijven hoe deeltjes of energie zich verspreiden in een medium, en zijn essentieel in fysica, maar ook in het modelleren van bijvoorbeeld de verspreiding van informatie in netwerken of het gedrag van economische markten. In Nederland kunnen deze modellen helpen bij het voorspellen van de beweging van water en sediment in delta’s of de verspreiding van ziekte-uitbraken.
Starburst, een geavanceerd AI-platform, wordt ingezet om patronen te herkennen in grote datasets en om te anticiperen op zeldzame, maar potentieel desastreuze gebeurtenissen. Door machine learning te combineren met theoretische modellen zoals de Poisson-verdeling, kunnen onderzoekers en beleidsmakers beter inschatten wanneer en waar incidenten kunnen plaatsvinden, zoals extreme weersomstandigheden of cyberaanvallen.
Door gebruik te maken van de kracht van machine learning kunnen complexe patronen in data worden ontdekt die niet direct zichtbaar zijn met traditionele statistiek. Door deze patronen te integreren met theoretische modellen zoals de Poisson-verdeling, ontstaat een robuust raamwerk dat zowel de kans op zeldzame gebeurtenissen kan voorspellen als de onderliggende oorzaken beter kan begrijpen, wat bijvoorbeeld cruciaal is bij het anticiperen op natuurrampen in Nederland.
Het integreren van statistische modellen zoals de Poisson-verdeling met informatie-theoretische maatstaven en AI-technologieën verhoogt de nauwkeurigheid van voorspellingen over zeldzame gebeurtenissen. In Nederland betekent dit dat we beter kunnen anticiperen op extreme weerfenomenen, zoals de zware stormen die af en toe ons land treffen, en zo tijdig maatregelen kunnen treffen.
Door data van het KNMI te combineren met AI-analyses en Poisson-modellen, kunnen we nu betrouwbaarder voorspellingen doen over de waarschijnlijkheid van extreem weer, zoals een zeldzame storm of langdurige droogte. Een voorbeeld hiervan is het gebruik van geavanceerde algoritmes die onder andere wilds expanderen over hele reel om patronen te herkennen die voorheen onzichtbaar waren.
Betrouwbare voorspellingen hangen sterk af van de kwaliteit van de data. In Nederland worden grote inspanningen geleverd om data te verzamelen via sensoren, satellieten en registers. Goed datamanagement zorgt dat de modellen niet alleen accuraat maar ook veerkrachtig zijn tegen onvolledige of foutieve gegevens.
Kolmogorov-complexiteit biedt een maat voor de minimale hoeveelheid informatie die nodig is om een dataset volledig te beschrijven. Hoe complexer de gegevens, des te moeilijker is het om betrouwbare voorspellingen te doen. In praktijk helpt dit concept bij het beoordelen van de voorspellingskracht van modellen en bij het identificeren van overbodige of redundante data.
Het meten van de complexiteit van gegevens stelt ons in staat om modellen te optimaliseren en de betrouwbaarheid van voorspellingen te maximaliseren, zeker bij zeldzame gebeurtenissen waar elke datapunten telt.